Kada je Prva srpska armija pod komandom genarala Petra Bojovića 1. decembra 1918. godine ušla u Beograd zatekla je uništen grad. Neprijatelj nije imao nameru da pruža otpor ali su malobrojne okupatorske trupe pre konačnog odlaska iskalile bes tako što su opljačkale sve radnje od Slavije do Terazija. Kako bi otežali život Beograđanima prekinuli su snabdevanje vodom i električnom energijom i digli u vazduh železnički most na Savi. Tako su i poslednjeg dana okupacije morali da dodatno unište grad koji su razarali od leta 1914. godine i nanesu zlo narodu koji su njihove vođe na početku Velikog rata osudile na istrebljenje. Srpska vlada je odmah obnovila rad institucija vlasti i donela mere za regulisanje života u ratom iscrpljenoj prestonici. Stanovništvu je upućen poziv za predaju oružja i municije, a najavljene su i stroge kazne za svakog vojnika koji bude vršio razbojništvo. Formirane su komsije koje su prikupljale podaci o zločinima i ratnoj šteti koju je neprijatelj pričinio za vreme okupacije. Samo dve nedelje nakon oslobođenja vraćeni su raniji nazivi ulica i ćirilični natpisi u javnom prostoru koje su Austrijanci ukinuli odmah po okupaciji Beograda. Nekoliko dana nakon oslobođenja održan je parastos poginulim borcima, kome je prisustvovao i komandant Srpske vojske prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević. Oslobodioce je dočekalo svega oko 47 hiljada stanovnika Beograda što je skoro duplo manje u odnosu na broj stanovnika od devedeset hiljada koliko je naš grad imao na početku rata. Neprijatelj je tokom okupacije sistematski pljačkao privatnu i javnu imovinu. Vršena je zaplena kulturnog blaga. Decembra 1914. godine odnet je izvestan broj eksponata iz Etnografskog muzeja. Rekvizicijama su bile obuhvaćene čak i ustanove zaštićene ratnim pravom, poput verskih objekata. Sa Vaznesenjske crkve, na primer, decembra 1915. skinuti su zvono i krov sa zvonare. Opljačkane su riznice mnogih muzeja, arhiva, biblioteka i pozorišta. Zato je obnova Beograda zahtevala hitan rad i rešavanje mnogobrojnih komunalnih i socijalnih problema. Vojsku koja je pristizala u naš glavni grad, kao i stanovništvo kako iz Srbije tako i iz svih krajeva tek osnovane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, među kojima je bilo činovnika, radnika, zanatlija, trgovaca i poslovnih ljudi, porušeni Beograd nije mogao da primi. Naredne dve decenije bile su vreme velikog uspona našeg grada. Kako je to izgledalo svedoči Izveštaj o Beogradu koji je 1940. godine objavio Balkanski institut.
„U Beogradu je 1919. godine bilo 90.000 stanovnika, 1931. godine 238.775, a danas ima preko 430,000”, piše u Izveštaju. „Po verama, prilikom poslednjeg popisa, Beograd je imao: pravoslavnih 77,7%, rimokatolika 15,3%, mojsijevaca 3%, evangelista 1,5%, ostalih 0,7 %. 55% stanovnika je muškog pola, a 45% ženskog a odnos se naročito menja od 1921. godine u korist muškog pola. Beograd je grad radnika i stvaralaca: 58% njegovog stanovništva privređuje i svojim radom izdržava ostalih 42 % od čega je samo dece ispod 14 godina i staraca iznad 65 godina preko 90.000. Najviše je Beograđana zaposleno u industriji i zanatima (oko 33%), zatim u trgovini, kreditu i saobraćaju (oko 21%), u javnim službama, slobodnim profesijama i vojsci (oko 21%), rentijera i penzionera (oko 15%) i ostalih zanimanja oko 10%. Od 37.538 domaćinstava u 1931. godini, 11.011 bilo je od po 2 člana, 7.842 od po 3 člana, 5.835 od po člana, 1.966 sa po 6 članova i 1.520 sa više od šest članova”, piše u ovom Izveštaju..
Poseban deo Izveštaja odnosi se na zaštitu dece i siromašnih. „Zaštita dece, koja u socijalnom pogledu obuhvata oko 6.500, a u zdravstvenom oko 40.000 dece (20.000 predškolskog i oko 20.000 dece školskog doba) organizovana je na potpuno savremenim principima. Principi javne higijene ideje su vodilje u svima poduhvatima sanitarno-socijalne aktivnosti, a paralelno sa higijenskim, socijalnomedicinskim i sanitarnim akcijama manifestuju se pregnuća i na polju socijalnog staranja, naročito za neuposlene građane i zaštita socojalno i zdravstvene ugrožene dece”.
Vodilo se računa o potrebi da se mladi obrazuju. „Za poslednjih deset godina Beogradska opština izgradila je 24 higijenske školske zgrade sa 360 velikih učionica, a u toku poslednje decenije podignuto je 13 hektara dečijih igrališta. Podignut je i Gradski dečiji dom, koji prema oceni Međunarodne unije za zaštitu dece, predstavlja najbolje uređenu i najsavremenije organizovanu dečju ustanovu na Balkanu”, pišu saradnici Balkanskog instituta. Područje atara Beogradske opštine 1929. godine iznosilo je 8.584 hektara, a 1935. godine čak 16.062 hektara. Područje Uprave grada Beograda, koje je obuhvatalo Zemun i Pančevo, bilo je tri puta veće. Zanimljivo je da je Pančevo izdvojeno iz Beograda 1941. godine odlukom nacista, posle okupacije naše zemlje, i nikada se više nije vratilo nazad. Zbog sve većeg broja stanovnika Beograd se gradio. Sredinom devetnaestog veka, 1850. godine, u Beogradu je bilo 720 zgrada, 1900. godine 5.692 zgrade, 1925. godine naš grad je imao 9.072 zgrade da bi 1939. godine bilo 14.791 zgrada. Vodovodna mreža Beograda 1914. godine iznosila je 124 kilometara, a 1939. godine 384 kilometara. Od 1926. do 1939. godine izgrađeno je 25 novih parkova i uređena su 52 skvera. Uređeno je 24 hektara travnjaka u 150 ulica, a zasađeno je 270 kilometara dvoreda. Najveće promene desile su se u uređenju ulica. Do 1911. godine Beograd je imao uglavnom ”tursku kaldrmu” od lomljenog kamena i veoma malo ulica sa kaldrmom od poluobrađenog kamena. Preko 80 odsto ulica nije imalo bilo kakvu kaldrmu već je bilo poptuno neuređeno. Dvadesetih godina prošlog veka počinje asfaltiranje ulica kao i kaldrmisanje u većem obimu. Beograd je 1918. godine imao 308 ulica, a 1940. godine preko 1700 ulica, bez Zemuna i Pančeva.
Period između dva svetska rata predstavlja doba ubrzanog razvoja Beograda, jedinstvenog u istoriji. Naš grad je postao prestonica velike kraljevine ali i najveći grad Balkana i privredni i kulturni centar regiona. Da se nije dogodio Drugi svetski rat, Beograd bi već sredinom prošlog veka izrastao u moderan i uređen evropski grad koji ne bi zaostajao za prestonicama srednje Evrope. Nažalost, rat i dva teška bombardovanja grada, 1941. i 1944. godine, ponovo su razorile naš grad i vratile ga decenijama unazad. Kao i mnogo puta ranije u istoriji.
